W Polsce funkcjonuje nieco ponad 36 tysięcy rodzin zastępczych, w których przebywa ponad 55 tysięcy nieletnich. Rodzina zastępcza jest formą opieki nad małoletnim, kiedy inne możliwości pomocy rodzinie zostały wyczerpane. Wyróżnić można rodzinę zastępczą spokrewnioną lub niespokrewnioną, do której trafiają osoby nieletnie, nad którymi biologiczni rodzice nie mogą sprawować pieczy. O umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej zawsze decyduje sąd.
Rodzina zastępcza a rodzinny dom dziecka
Funkcjonowanie zarówno rodziny zastępczej, jak i rodzinnego domu dziecka reguluje Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Sam rodzinny dom dziecka jest jednym z typów rodzin zastępczych.
W rodzinie zastępczej może przebywać od 4 do 8 dzieci oraz dzieci adoptowane i biologiczne. Najczęściej praktykowane są rodziny zastępcze spokrewnione, kiedy opiekę nad nieletnim przejmują członkowie jego rodziny, na przykład dziadkowie czy wujostwo w sytuacji, w której biologiczni rodzice nie mogą pełnić takiej funkcji. Do rodzin zastępczych trafiają nie tylko sieroty, ale również dzieci, których rodzicom odebrano władzę rodzicielską ze względu na zachowania patologiczne czy brak możliwości sprawnego opiekowania się i wychowywania dziecka.
W przypadku rodzinnych domów dziecka warto wyróżnić rządowe wsparcie finansowe. Za prowadzenie takiej placówki przysługuje miesięczne wynagrodzenie. Minimalny okres umowy, zgodnie z którą rodzinny dom dziecka ma być prowadzony to 5 lat, a przekazywane środki mają być przeznaczone na wydatki związane z opieką i wychowywaniem dzieci oraz eksploatacją domu.
Jak zostać rodziną zastępczą? Skrót najistotniejszych procedur
Osoby, które chcą zostać rodziną zastępczą, muszą spełnić szereg konkretnych warunków. Przede wszystkim muszą wykazywać stałe źródło dochodów o odpowiedniej wartości, a zarobki mają być wystarczające, aby sprawować opiekę i wychowanie dziecka, spełniając jednocześnie jego wszystkie potrzeby.
Co więcej, potencjalna rodzina zastępcza musi posiadać mieszkanie bądź dom na własność, a warunki panujące w nieruchomości mają być właściwe do przebywania w niej dziecka.
Kolejne kryterium, jakie musi zostać spełnione, to odbycie specjalistycznego kursu dla rodziców zastępczych. Takie szkolenie trwa 12 tygodni.
Co istotne, pierwszeństwo w sprawowaniu opieki nad dzieckiem, którego biologiczni rodzice nie mogą zapewnić mu dobrych warunków bytowania, mają osoby spokrewnione z nieletnim, o ile oczywiście spełniają wszelkie wymogi prawne.
Wniosek o ustanowienie rodziny zastępczej składa się w sądzie opiekuńczym, który jest właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby nieletniej.
Rodzina zastępcza a adopcyjna – różnice
Rodzina zastępcza to czasowa forma pomocy w zakresie opieki oraz wychowania osoby nieletniej. Tak naprawdę trudno przewidzieć, jak długo dziecko pozostanie w rodzinie zastępczej. Zdarza się, że zostaje adoptowane albo wraca do biologicznych rodziców. Adopcja jest natomiast stałym przysposobieniem dziecka, jego uznaniem jako członka rodziny.
