U osób w każdym wieku do najczęściej występujących chorób dróg oddechowych należą infekcje wirusowe. Zazwyczaj ich objawy ustępują już po kilku dniach, chociaż czasem mogą przeciągnąć się nawet do 2. miesięcy. Oprócz nich u dzieci często występują też: przerost migdałków podniebiennych, zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc i astma[1]. Z kolei u osób dorosłych do powyższych chorób dołączają jeszcze przewlekłe zapalenie oskrzeli i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Jak wygląda diagnostyka schorzeń dróg oddechowych?
Jak lekarz diagnozuje choroby układu oddechowego?
W pierwszej kolejności wybierz się do lekarza rodzinnego, który przeprowadzi z Tobą wywiad. W jego trakcie zdobędzie informacje m.in. na temat:
- objawów, ich nasilenia i czasu trwania,
- czynników sprzyjających rozwojowi chorób, takich jak palenie papierosów,
- stosowanych leków,
- chorób, jakie zdarzały się w rodzinie.
Lekarz może zbadać klatkę piersiową i opukać ją w poszukiwaniu obszarów wypełnionych płynem. Następnie osłucha płuca przy użyciu stetoskopu w poszukiwaniu szmerów oddechowych. Ich obecność może wskazywać np. na astmę czy zapalenie oskrzeli. Jeśli choroba jest niegroźna, powyższe kroki powinny wystarczyć do postawienia diagnozy.
W przypadku wykrycia poważniejszych nieprawidłowości lekarz skieruje Cię do specjalisty pulmonologa, który zleci dalsze badania. Najczęściej wykonywanym jest spirometria. Pozwala ona określić pojemność i objętość płuc, które mogą być zmniejszone w wyniku różnych chorób. Dzięki niej potwierdza się np. przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.
Inne badania, jakie może zlecić lekarz, to np.:
- morfologia krwi,
- bronchoskopia,
- rentgen klatki piersiowej,
- tomografia płuc.
Objawy chorób układu oddechowego
Symptomy wskazujące na choroby układu oddechowego to m.in.:
- kaszel suchy lub mokry,
- duszność,
- świszczący oddech,
- ucisk w klatce piersiowej,
- płytki oddech,
- objawy charakterystyczne dla infekcji – gorączka, katar, ból głowy, gardła lub mięśni, chrypka.
Większość schorzeń obejmujących drogi oddechowe przebiega z kaszlem. Wynika to z tego, że kaszel to odruch obronny organizmu i odpowiedź na czynniki drażniące, np. cząstki wywołujące stan zapalny, który pojawia się w przebiegu wielu chorób.
Kaszel może być:
- ostry – trwa do 3. tygodni i zazwyczaj wynika z infekcji wirusowej,
- podostry – przedłuża się do 8. tygodni i jego najczęstszą przyczyną jest zapalenie oskrzeli lub płuc, ale może też pozostać po przebytej infekcji,
- przewlekły – trwa dłużej niż 2 miesiące, mogą powodować go choroby przewlekłe, np. POChP[2].
Na początku infekcji kaszel jest zazwyczaj suchy, ale po pewnym czasie w oskrzelach wytwarza się nadmiar wydzieliny. Zaczyna ona zalegać w drogach oddechowych, a kaszel przechodzi wtedy w mokry. W tej postaci towarzyszy też zazwyczaj chorobom przewlekłym.
Leki na kaszel mokry mają na celu go rozrzedzić i ułatwić odkrztuszanie. Zawierają np. ambroksol, który stymuluje produkcję wodnistej wydzieliny w oskrzelach, a dzięki temu upłynnia zalegający w nich śluz. Ponadto ambroksol wzmacnia ruchy rzęsek, które wyściełają nabłonek dróg oddechowych i pomagają mechanicznie przesunąć wydzielinę do góry[3].
Jeśli masz objawy wskazujące na choroby dróg oddechowych, nie zwlekaj i wybierz się do lekarza. Powinien skłonić Cię do tego zwłaszcza przewlekły kaszel bez objawów infekcji, który może wskazywać na choroby przewlekłe. Warto więc jak najszybciej poszukać jego przyczyny.
[1] Góra, D. (2018). Hospitalizacja dzieci w Polsce z powodu wybranych chorób układu oddechowego w latach 2012-2017 w szpitalach o różnym stopniu referencyjności. Otorynolaryngologia-przegląd kliniczny, 17(1): 20-28.
[2] Krenke, R., Chorostowska-Wynimko, J., Dąbrowska, M., Bieńkowski, P., Arcimowicz, M., & Grabczak, E. et al. (2018). Postępowanie w kaszlu u osób dorosłych – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych. Lekarz POZ, 4(6), 425-452.
[3] Jędrzejek, M., Pokorna-Kałwak, D., & Mastalerz-Migas, A. (2020). Praktyczne zastosowanie leków mukoaktywnych. Lekarz POZ, 1: 14-19.
